شرح خطبه بیست و پنجم نهج البلاغه توسط استاد محمد علی انصاری

 ما هِىَ اِلاَّ الْكُوفَةُ اَقْبِضُها وَ اَبْسُطُها. اِنْ لَمْ تَكُونى اِلاّ اَنْتِ تَهُبُّ اَعاصيرُكِ، فَقَبَّحَكِ اللّهُ. ( وَ تَمَثَّلَ بِقَوْلِ الشَّاعِر:)لَعَمْرُ اَبيكَ الْخَيْرِ يا عَمْرُو اِنَّنى
عَلى وَضَر مِنْ ذَا الاِْناءِ قَليل

جز کوفه جایی نمانده که آن را ببندم و بگشایم (اداره‌اش کنم). (ای کوفه) اگر جز تو (برایم) نمانده باشد که گردبادهای (فتنه از سوی) تو می‌وزند، پس خدا رویت را زشت گرداند. و به این سخن شاعر مَثَل آورد: «ای عمرو، سوگند به جان پدر نیکویت که به راستی بهره من از این ظرف، جز اثر چربی اندکی نیست».

 ثمَّ قالَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ:اُنْبِئْتُ بُسْراً قَدِ اطَّلَعَ الْيَمَنَ، وَ اِنِّى وَ اللّهِ لاََظُنُّ اَنَّ هؤُلاءِ الْقَوْمَ سَيُدالُونَ مِنْكُمْ بِاجْتِماعِهِمْ عَلى باطِلِهِمْ، وَ تَفَرُّقِكُمْ عَنْ حَقِّكُمْ، وَ بِمَعْصِيَتِكُمْ اِمامَكُمْ فِى الْحَقِّ، وَ طاعَتِهِمْ اِمامَهُمْ فِى الْباطِلِ، وَ بِاَدائِهِمُ الاَْمانَةَ اِلى صاحِبِهِمْ وَ خِيانَتِكُمْ، وَ بِصَلاحِهِمْ فى بِلادِهِمْ وَ فَسادِكُمْ. فَلَوِ ائْتَمَنْتُ اَحَدَكُمْ عَلى قَعْب لَخَشيتُ اَنْ يَذْهَبَ بِعِلاقَتِهِ.

آگاه شدم که بُسر بر یمن تسلط یافته. و همانا به خدا سوگند، يقين قطعی دارم که این گروه، به زودی دولت را از شما می‌ستانند؛ به سبب گرد آمدن آنان بر باطلشان و پراکندگی شما از حقتان، و به سبب نافرمانی شما از پیشوایتان در حق و فرمان‌برداری آنان از پیشوایشان در باطل، و به سبب ادای امانت آنان در برابر اختیاردارشان و خیانت‌ورزی شما، و به سبب درست‌کاری آن‌ها در شهرهایشان و تباہ‌کاری شما. پس چنانچه به یکی از شما قدحی امانت دهم، بی‌شک بیم دارم که دسته‌اش را برُبایَد.

 اللّهُمَّ اِنّى قَدْ مَلِلْتُهُمْ وَ مَلُّونى، وَ سَئِمْتُهُمْ وَ سَئِمُونى، فَاَبْدِلْنى بِهِمْ خَيْراً مِنْهُمْ، وَ اَبْدِلْهُمْ بى شَراًّ مِنِّى. اَللّهُمَّ مُثْ قُلُوبَهُمْ كَما يُماثُ الْمِلْحُ فِى الْماءِ. اَما وَاللّهِ لَوَدِدْتُ اَنَّ لى بِكُمْ اَلْفَ فارِس مِنْ بَنى فِراسِ بْنِ غَنْم.
هُنا لِكَ لَوْ دَعَوْتَ اَتاكَ مِنْهُمْ
فَوارِسُ مِثْلُ أَرْمِيَةِ الْحَميمِ (ثُمَّ نَزَلَ عَلَيْهِ السَّلامُ مِنَ الْمِنْبَرِ)

خداوندا، به راستی من از ایشان دل‌زده‌ام و ایشان از من دل‌زده و از ایشان به ستوه آمده‌ام و ایشان از من به ستوه آمده. پس به جای آنان نیکوتری از ایشان را برای من و به جای من شری را برایشان جایگزین فرما. بارالها، دل‌هایشان را ذوب گردان چونان‌که نمک در آب حل شود. آگاه باشید به خدا سوگند قطعا دوست می‌داشتم به جای شما هزار سوار از (قبیله) «بنی فراس بن غنم» از آنم بود. در چنین جایی اگر (آنان را) فرا بخوانی، سوارانی از ایشان چون ابرهای (سبکبار) تابستان به سویت ایند.

#شرح_خطبه_٢٥