درباره جايگاه صله رحم در انديشه اسلامي همين بس که از آنجا که «صله ارحام» از واجبات ديني بوده، قطع آن از امور حرام بشمار مي رودزندگي مدرن کنوني با رويکرد فردگرايانه و خودمدارانه، ميان نسل هاي يک خانواده هم خون و هم سرشت فاصله انداخته و غفلت از صله رحم اين آموزه بزرگ اخلاقي و اسلامي را بدنبال داشته است.

صله رحم که در آن روابط عاطفی پویا و متعالی بین فرد و ارحام برقرار بوده و سرشار از جاذبه الهی ، یعنی مودت، محبت ، رحمت، شفقت ، همیار و آرامش روانی است .

خویشاوندان، ارتباط خونی با هم دارند و در حقیقت شاخ و برگ های یک درختند. هر درختی برای حفظ حیات خود به هم کاری همه اجزا با یکدیگر نیاز دارد. حفظ رابطه خویشاوندی نیز با همکاری و همیاری بستگان امکان پذیر است. سنت حسنه صله رحم، از نیکوترین برنامه های دین مبین اسلام است و موجب پایایی درخت خویشاوندی می شود.

صله رحمیک فضیلت بزرگ اخلاقی

فضایل اخلاقی سازه‌های معنوی انسان هستند و هویت او را شکل می‌بخشند. انسان هر چه از اخلاق نیکوی بیشتری برخوردار باشد، ابعاد معنوی او کامل‌تر است و از سوی دیگر، رذایل اخلاقی نقصان در کمال نفسانی و شخصیت معنوی انسان است. صله ارحام یکی از فضائل اخلاقی بسیار مهم است که در زندگی فرد نقش برجسته‌ای را ایفا می‌کند و در سلامت جسمی و روانی و سعادت دنیا و آخرت شخص تأثیر به‌سزایی دارد. از دیرباز صله‌رحم در فرهنگ ایرانیان جایگاه ویژه‌ای داشته است؛ عید نوروز در ایران نقطه اوج ارتباطات خانوادگی و قوم و طایفه‌ای در قالب صله ارحام است. با گسترش فرهنگ صله‌رحم و معاشرت‌های فامیلی و احساس تعلق به گروه خانواده، هم نوایی گروهی افزایش یافته و افراد برای رعایت آداب پذیرفته شده در خانواده تلاش می‌کنند. صله‌رحم و ارتباطات خویشاوندی، هم در ارائه ارزش‌های مثبت و گسترش هنجارها و پایبندی افراد به آن نقش مؤثری دارد و هم نسبت به ناهنجاری‌ها و بزهکاری‌های اجتماعی و دوری از استفاده‌های بی‌مورد از دنیای مجازی و آسیب‌های آن نقش بازدارندگی خواهد داشت و همانند هدایتگر اجتماعی نامرئی، اعضای خانواده را زیر چتر حمایتی خود قرار می‌دهد.

از فواید صله رحمطول عمر

همانطور که دانستیم که پیشتر اشاره شد یکی از مهمترین و بزرگترین آثار صله رحم طولانی شدن عمر می باشد. امام رضا علیه السلام در این مورد فرموده است : یَکُونُ الرَّجُلُ یَصِلُ رَحِمَهُ فَیَکُونُ قَدْ بَقِیَ مِنْ عُمْرِهِ ثَلاثُ سِنینَ فَیُصَیِّرُهَا اللَّهُ ثَلاثینَ سَنَةً وَ یَفْعَلُ اللَّهُ ما یَشاءُ چه بسا مردی که تنها سه سال از عمرش باقی مانده است ، امّا خدا به خاطر صله رحم ، باقی مانده عمرش را به سی سال می رساند و خدا آنچه را می خواهد ، انجام می دهد.
شخصی به نام مَیسِر از امام باقر یا امام صادق علیهم السلام نقل کرده که آن حضرت فرمود : ای مَیسر! گمان می کنم به خویشان خود نیکی می کنی؟ گفتم : آری فدایت شوم! من در نوجوانی در بازار کار می کردم و دو درهم مزد می گرفتم ، یک درهم آن را به عمّه ام و درهم دیگر را به خاله ام می دادم. آن گاه امام فرمود : به خدا سوگند تا کنون دو بار مرگت فرا رسیده ، ولی به خاطر صله رحم به تأخیر افتاده است.

آسیب‌های ترک صله رحم

از آسیب‌های اجتماعی ترک صله‌رحم این است که خالی‌شدن اطراف شخص و احساس نیاز به همراه باعث می‌شود تا افراد سودجو و منفعت‌طلب به ویژه در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی مختلف به سراغ شخص آمده و با ابراز همدردی یا محبت کاذب به شخص، او را به سمت مقاصد شرورانه خود هدایت کنند؛ بزرگ‌ترین آسیب اجتماعی نیز همین است.اکثر مشکلات اجتماعی و فردی با همیاری خانواده یا اقوام قابل‌ حل و برطرف‌شدن هستند، اگر این مشکلات از سوی نزدیکان او حل نشود به جامعه می‌رسد. حتی افراد بزهکار و سابقه‌دار اذعان می‌کنند که اگر نزدیکان و در اولویت اول خانواده او را به حال خود رها نکرده بودند در دام جرائم گرفتار نمی‌شدند. آسیب‌های روحی و روانی که در جامعه بروز پیدا می‌کند، همچنین تمام مشکلات و آسیب‌های اعتیاد به فضای مجازی با کانون گرم خانواده و انجام صله‌رحم به معنای حقیقی آن قابل ‌حل و رفع است.

حکایتی زیبا و آموزنده

شعيب عقر قوقى گويد: امام موسى بن جعفر فرمود: فردا مردى از اهل مغرب به نام يعقوب ترا ملاقات مى كند و از احوال من مى پرسد او را به خانه ام راهنمائى كن .
من او را در طواف يافتم و حال احوال كردم ، ديدم مرا مى شناسد.
گفتم : از كجا مرا شناختى ؟ گفت : در خواب كسى مرا گفت : كه شعيب را ملاقات كن و آنچه خواهى از او بپرس . چون بيدار شدم نام ترا پرسيدم ترا به من نشان دادند.
او را مردى عاقل يافتم و به در خواستش او را به خانه امام بردم و اجازه طلبيدم و امام اجازه دادند.
چون نگاه امام به او افتاد فرمود: اى يعقوب ديروز اينجا (مكه ) وارد شدى ، ما بين تو و برادرت فلان جا انزاعى واقع شد و كار به جائى رسيد كه همديگر را دشنام داديد و اين طريقه ما و دين پدران ما نيست ، ما كسى را به اين كارها امر نمى كنيم ، از خداى يگانه و بى شريك بپرهيز.
به اين زودى مرگ ما بين تو و برادرت جدائى خواهد افكند و اين بخاطر آن شد كه شما قطع رحم كرديد. او پرسيد: فدايت شوم ، مرگ من كى خواهد رسيد؟ فرمود: همانا اجل تو نيز نزديك بوده لكن چون تو در فلان منزل با عمه ات صله كردى و رحم خود را وصل كردى بيست سال به عمرت افزوده شد.
شعيب گويد: بعد از يكسال يعقوب را در حج ديدم و احوال او را پرسيدم ، گفت : برادرم در آن سفر به وطن نرسيده وفات يافت و در بين راه به خاك سپرد.
منبع:يكصد موضوع ۵۰۰ داستان.سيد على اكبر صداقت.

صله رحم ارتباط و پیوند با خویشاوندان است که می تواند به شکل های گوناگونی نمود خارجی پیدا کند. 

 مرحوم نراقی می فرماید: صله رحم گاهی به صورت ملاقات های حضوری، کمک های مادی و معنوی در موقعیت های مقتضی و بالاخره تماس های مستقیم و غیر مستقیم با اقوام می باشد به گونه ای که احساس شود پیوند خویشاوندی همواره بین آن ها برقرار است.

صله رحم واحساس امنیت
صله رحم یا به عبارت دیگر حفظ پیوندهای خانوادگی و فامیلی و معاشرت با آن ها می تواند احساس طرد شدن را از فرد زایل نماید; فرد با تماس مداوم با اقوام و نزدیکان احساس می کند مورد عشق و علاقه دیگران بوده و از روی محبت و عطوفت با وی رفتار می شود و مطمئن است که مورد تنفر و خصومت دیگران نیست از طرفی چون هم دیگران به دیدن او می آیند و هم او به دیدن دیگران می رود در کاهش احساس تنهایی نیز مؤثر است . اگر چنین روابط گرم و صمیمی بین خانواده ها و فامیل ها وجود داشته باشد، افراد هنگام بروز مشکلات و ناملایمات اطمینان پیدا می کنند که از پشتوانه خانواده و خویشاوندان برخوردارند و می توانند در مقابل مشکلات و حوادث ناگهانی مقاومت کنند.